علت ادرار نکردن نوزاد و درمان

ادرار نکردن نوزادان می‌تواند نشانه‌ای از چالش‌های بهداشتی باشد که نیاز به توجه والدین و مراقبت‌های پزشکی دارد. این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی مانند کم‌آبی، عفونت ادراری، یا مشکلات کلیوی رخ دهد. در این مقاله، به بررسی علل، نشانه‌ها، و راه‌های مقابله با ادرار نکردن نوزاد می‌پردازیم. درک این موضوع برای والدین ضروری است، زیرا ادرار نکردن می‌تواند به مشکلات جدی‌تر منجر شود اگر به‌موقع تشخیص و درمان نشود. این مقاله به شما کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتر از سلامت فرزندتان محافظت کنید و در صورت نیاز اقدامات لازم را انجام دهید.

تشخیص ادرار نکردن نوزاد

خیس شدن کهنه‌های پارچه‌ای راحت‌تر تشخیص داده می‌شود، اما اگر از پوشک برای فرزندتان استفاده می‌کنید، تشخیص اینکه آن را خیس کرده یا نه کمی سخت است. برای اینکه به‌راحتی از ادرار کردن فرزندتان با خبر شوید، دستمال کاغذی تمیزی را روی پوشک قرار دهید تا هر وقت خیس شد، پوشک را عوض کنید. این روش به والدین کمک می‌کند تا الگوی ادرار نوزاد را بررسی کنند و در صورت عدم ادرار به‌مدت طولانی (بیش از 6-8 ساعت در نوزادان سالم)، به دنبال کمک پزشکی باشند. همچنین، لمس کردن پوشک و بررسی وزن آن می‌تواند نشانه‌ای از ادرار کردن باشد، اما این روش ممکن است در مواردی که ادرار کم است، دقیق نباشد.

رنگ ادرار در روزهای اول تولد

گاهی والدین هنگام تعویض پوشک فرزندشان از رنگ ادرار او وحشت می‌کنند. در روزهای ابتدایی تولد ممکن است رنگ ادرار نارنجی باشد و شبیه ادرار خونی به نظر برسد، اما نگران نباشید و بدانید نارنجی شدن ادرار، نشانه نیاز فرزندتان به مایعات بیشتر است. این رنگ به دلیل غلیظ شدن ادرار به خاطر کم‌آبی اولیه در نوزادان طبیعی است، به‌خصوص در 24 تا 48 ساعت اول پس از تولد که تغذیه با شیر مادر یا شیرخشک هنوز به‌طور کامل برقرار نشده است. در غیر این صورت، اگر رنگ غیرعادی ادامه داشت یا با علائم دیگر همراه بود، مشورت با پزشک ضروری است.

تعداد دفعات ادرار در روزهای اول

تعداد دفعات ادرار در روزهای اول زندگی نوزاد به تنظیم سیستم ادراری و هیدراتاسیون او بستگی دارد:

• روز اول: پوشک یک بار خیس می‌شود آن هم به رنگ نارنجی مایل به قرمز، که نشان‌دهنده ادرار اولیه و غلیظ است.
• روز دوم: پوشک 2 بار خیس می‌شود و رنگ به نارنجی روشن تغییر می‌کند، که نشانه بهبود هیدراتاسیون است.
• روز سوم: انتظار 3 بار ادرار نارنجی مایل به زرد را داشته باشید، که نشان‌دهنده افزایش دریافت مایعات است.
• روز چهارم: نوزاد 4 بار ادرار به رنگ زرد روشن دارد، که به معنای تنظیم بهتر سیستم ادراری است.
• روز پنجم: در این روز فرزندتان 6 تا 8 بار ادرار به رنگ لیمویی روشن دارد، که نشان‌دهنده هیدراتاسیون مناسب است.

نوزادانی که از شیرخشک تغذیه می‌کنند، ممکن است مدفوعی روشن و به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای داشته باشند که این موضوع با الگوی ادرار متفاوت است. کاهش تعداد دفعات ادرار در این دوره می‌تواند زنگ خطری برای والدین باشد.

کریستال‌های ادرار نوزاد چیست؟

ممکن است هنگام تعویض پوشک نوزاد، روی سطح پوشک کریستال‌هایی را مشاهده کنید. نگران نباشید، دیدن کریستال در ادرار نوزادان مسئله‌ای عادی است، اما بهتر است فرزندتان توسط متخصص اطفال معاینه شود. این کریستال‌ها اغلب به دلیل غلیظ شدن ادرار به خاطر کم‌آبی یا تغییرات شیمیایی طبیعی در بدن نوزاد ظاهر می‌شوند. با این حال، اگر این کریستال‌ها با علائم دیگری مثل گریه مداوم یا تب همراه باشند، باید سریع‌تر اقدام کرد.

رنگ کریستال‌های ادرار

معمولاً رنگ کریستال‌ها شدت بیماری کودک را نشان می‌دهد. کریستال‌های روشن مربوط به خود پوشک هستند و به منظور جذب بیشتر در آن قرار دارند، اما گاهی در سطح پوشک مشاهده می‌شوند. کریستال‌های نارنجی یا صورتی معمولاً تشکیل‌شده از نمک‌های کلسیم و اوره هستند و از ادرار نوزاد به پوشک راه می‌یابند. این حالت در میان پزشکان به لکه‌های خشتی معروف است و نشان می‌دهد بدن کودک کم‌آب شده است. اگر این کریستال‌ها با کاهش دفعات ادرار یا تغییر رنگ شدید همراه باشند، نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.

کم شدن ادرار نوزاد و شیر مادر

کم شدن ادرار نوزاد می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، ولی یکی از عواملی که ممکن است در این مورد تأثیر داشته باشد، کیفیت و مقدار شیر مادر است. در روزهای اول پس از زایمان، تولید شیر مادر ممکن است به دلیل تأخیر در آمدن شیر (کلستروم) محدود باشد، که می‌تواند منجر به کم‌آبی و کاهش ادرار شود. برای اطمینان از هیدراتاسیون کافی، والدین باید به تغذیه مکرر (هر 2-3 ساعت) و تکنیک‌های شیردهی صحیح توجه کنند. اگر نوزاد به‌طور منظم شیر بخورد اما همچنان ادرار نکند، ممکن است مشکل از جذب شیر یا سلامت کلی نوزاد باشد که نیاز به بررسی پزشکی دارد.

علل پزشکی ادرار نکردن نوزاد

علاوه بر کم‌آبی و مشکلات مرتبط با شیر مادر، ادرار نکردن نوزاد می‌تواند ناشی از علل پزشکی جدی‌تر باشد، از جمله:

• عفونت ادراری: تب، بی‌قراری، یا بوی نامطبوع ادرار می‌تواند نشانه باشد.
• مشکلات کلیوی: انسداد مجاری ادراری یا نارسایی کلیه که نیاز به سونوگرافی دارد.
• ناهنجاری‌های مادرزادی: مانند تنگی مجرای ادراری که از بدو تولد وجود دارد.
• کمبود مایعات: به دلیل استفراغ، اسهال، یا تغذیه ناکافی.

تشخیص این علل نیازمند آزمایش ادرار، بررسی سابقه پزشکی، و گاهی بستری شدن است تا از سلامت کلی نوزاد اطمینان حاصل شود.

روش‌های درمانی ادرار نکردن نوزاد

درمان ادرار نکردن نوزاد به علت اصلی آن بستگی دارد:

• هیدراتاسیون: افزایش شیردهی یا استفاده از مایعات تجویز شده توسط پزشک.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت تأیید عفونت ادراری توسط آزمایش.
• جراحی: برای رفع انسداد یا ناهنجاری‌های مادرزادی در موارد شدید.
• پایش پزشکی: بستری در بیمارستان برای بررسی مداوم ادرار و عملکرد کلیه‌ها.

والدین باید هرگونه تغییر در الگوی ادرار را جدی بگیرند و با پزشک مشورت کنند تا از عوارض طولانی‌مدت جلوگیری شود.

نکات پیشگیرانه برای والدین

برای جلوگیری از ادرار نکردن نوزاد، این نکات را رعایت کنید:

• تغذیه منظم: هر 2-3 ساعت شیردهی یا تغذیه با شیرخشک.
• پایش هیدراتاسیون: بررسی رنگ ادرار و تعداد دفعات برای اطمینان از دریافت مایعات کافی.
• مراقبت از سلامت: توجه به علائم عفونت یا بیماری و مراجعه به موقع به پزشک.
• استفاده از کهنه یا پوشک مناسب: برای تشخیص سریع‌تر ادرار کردن.

این اقدامات می‌توانند به حفظ تعادل مایعات بدن نوزاد کمک کنند و از بروز مشکلات ادراری جلوگیری کنند.

نتیجه‌گیری

ادرار نکردن نوزاد می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله کم‌آبی، مشکلات مرتبط با شیر مادر، عفونت، یا ناهنجاری‌های پزشکی رخ دهد. تشخیص به‌موقع با استفاده از روش‌هایی مثل قرار دادن دستمال کاغذی در پوشک و پایش رنگ و تعداد دفعات ادرار ضروری است. والدین باید به تغییرات رنگ ادرار، مانند نارنجی شدن یا وجود کریستال‌ها، و علائم دیگر توجه کنند. درمان این مشکل با هیدراتاسیون، دارو، یا جراحی بسته به علت اصلی انجام می‌شود. رعایت نکات پیشگیرانه مثل تغذیه منظم و مراقبت از سلامت نوزاد می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند. در نهایت، مشورت با متخصص اطفال در صورت تداوم ادرار نکردن یا مشاهده علائم نگران‌کننده، کلید حفظ سلامت نوزاد است.